“Honderden uitgeknipte printjes van een gescand dubbel8 filmpje uit circa 1938, zwart-wit en zonder geluid, opnieuw geanimeerd. Het resultaat? Biggelende tranen in een hartverwarmende ervaring op het witte doek.”
Donderdag 19 juni, de weersvoorspellingen beloven wederom een mooie zomerse dag. Wat vroeger dan normaal gaat de wekker. Voor mij geen fietsrit van Egmond-Binnen naar Alkmaar, maar een treinreis van anderhalf uur naar ‘Mediapark’ in Hilversum. Hier vindt het jaarlijkse AVA_Net symposium plaats, dit keer met het thema ‘De kracht van regionaal audiovisueel erfgoed’. Dit onderwerp spreekt mij zeker aan, ik heb er als conservator beeldcollecties bij het Regionaal Archief Alkmaar vrijwel dagelijks mee te maken.
Verbinding met ‘Van Holwerd aan Zee’ tot ‘Belfast Stories‘
Na een allerhartelijkst welkomstwoordje door dagvoorzitter Sandy Seifert, deelt AVA_Net voorzitter Jan Müller goed nieuws. De RPO gaat de digitale archieven van alle regionale omroepen centraal onderbrengen bij Beeld & Geluid. Daar kan B&G de digitale archieven centraal en duurzaam beheren. Dit, in combinatie met de groeiende publieke interesse voor archief en museum, onderstreept het belang van regionale historische beelden.
Journalist en sociaal geografe Floor Milikowski bijt de spitst af met de eerste keynote. Ze schetst eerst een somber beeld van de wereld, maar wendt het daarna positief. Instellingen zetten diverse initiatieven op om het tij te keren. Haar verhaal over ‘Holwerd aan Zee’ biedt een hoopvol einde.
De tweede spreker van de ochtend zorgt vervolgens voor de permanente glimlach op het gezicht van alle bezoekers. Al was het maar door zijn vrolijke Noord-Ierse accent. Francis Jones, namens het Northern Ireland Screen maakt grapjes en spreekt vol overgave over het belang van het vertonen van historische beelden aan levend publiek. Het gaat niet alleen om digitaliseren, maar om het samen beleven. Oude beelden brengen oude vijanden samen, en dat is de magie ervan. Om elf voor half twaalf speelt het eerste filmpje van de dag als ondersteuning van Jones’ verhaal. Applaus aan het eind. In de nabije toekomst moet het instituut Belfast Stories verrijzen. Een soort Noord-Ierse variatie op Beeld & Geluid, is mijn indruk. Archiefbeelden vormen de basis voor samenwerkingen tussen scholen, tieners, kunstenaars, videoproducenten, verhaal- en theatermakers. Op deze wijze moet een emotionele band met het verleden ontstaan, waarbij het publiek na afloop vol verhalen en herinneringen naar buiten gaat terwijl het “I never knew that” mompelt.
Lunch – een kleine impressie
Creatief hergebruik
Na de lekkere lunch, waarbij veel oude contacten al kauwend en slikkend tussen 8 mm filmprojectoren en camera’s mét geluid die goede ouwe tijd aanhalen, breekt het het moment aan om de deelsessies te bezoeken. Ik kies voor deelsessie: ‘AV-erfgoed: de creatieve motor van de regio. René Duursma van de Groninger Archieven leidt het gesprek. Frank Holthuizen van het Limburgs Museum vertelt over zijn werk voor de muzikale theatervoorstelling ‘Lang laeve ‘t Laeve’, gevolgd door een live-optreden van muzikant Ton Engels die zijn muziek uit de voorstelling combineert met archiefmateriaal van het Limburgs Museum, wat een nieuwe dimensie geeft aan die goede oude beelden.
Antonia Rehnen uit Groningen deelt haar werk met historische 8 mm-filmportretjes uit 1938. Ze creëert emotionele animaties die prijzen winnen. Het is een prachtige manier om oude bronnen nieuw leven in te blazen. Max van Thunderboom Records sluit de sessie af. Hij combineert moderne technologie met historische bronnen voor transparante en inclusieve technofeestjes.
Meer bereik met online platforms
Tijdens de deelsessie met het thema ‘Voor iedereen te zien: jouw regionale verhaal online’ vertelt Mieke Heurneman van Landschap Erfgoed Utrecht vertelt over het online delen van regionale verhalen. Ze krijgt het publiek goed aan het lachen met de vraag “Ligt Hilversum in Utrecht?” Serieuzere vragen als “Waar kunnen we AV-materiaal allemaal vinden?” en “Welke (digitale) regionale en regionale platforms zijn er zoal?” komen uitvoerig aan bod. Mathilde Min van het online platform Brabant in Beelden sluit hier mooi op aan. Met beelden die laten zien hoe verschillende diensten elkaar versterken op één platform, zoals ‘Ode aan de Zinkenteil’ en ‘Rommelpotten’ illustreert ze dat verschillende diensten op één platform elkaar kunnen versterken richting publiek. Roosmarijn de Groot en Sies Vonk presenteren het vernieuwde Amateurfilmplatform van Beeld & Geluid en het project over historische amateurfilms uit Nederlands-Indië.
Onze kracht: van podcasts tot politiek
Tijd voor een kopje thee en een goed gesprek tussendoor is er natuurlijk ook, en daarna komen we allemaal bij elkaar in de grote zaal voor een panelgesprek met drie experts over het thema ‘Onze kracht – en zó vertel ik het mijn baas’. Onder leiding van onze vertrouwde René vertelt Vera Mennens van het Flevolands Archief over het maken van de podcastserie ‘Wisselend Getij‘. Kaya van Dun van het Regionaal Archief Tilburg deelt het succes van hun Giphy-kanaal, dat in vier jaar tijd 930.000.000 keer werd bekeken. Jurjen Enzing van het Fries Film en Audio Archief legt uit hoe lobbyen in de lokale politiek effectief kan zijn. Archiefmateriaal kan daaraan bijdragen. Zo had een 8 mm-filmpje uit 1956 met Rutger Hauer op Schiermonnikoog, flink effect na publicatie.
Ter afsluiting doen makers Anne de Blok en René van Engelenburg korte oproepen aan archieven uit alle uithoeken van het land voor bijdragen aan hun producties. Als kleine bijdrage heb ik hen via de mail in kennis gebracht van de Coronacollectie en de verhalen uit de queergeschiedenis voor Rise of the Rainbow zoals die zijn te vinden bij het Regionaal Archief in Alkmaar.
Na een volle dag is iedereen nu echt wel toe aan de borrel. De weersvoorspelling is uitgekomen dus deze vindt buiten plaats, heerlijk op het terras. Een prachtige, inhoudelijk interessante dag, op vrolijke informele wijze afgesloten. Beste AVA_Net, ik spreek denk ik namens alle bezoekers: enorm bedankt voor dit symposium, het was super, geweldig vormgegeven en inhoudelijk sterk. Voor mij altijd zo’n beetje de afsluiter van de drukke maanden bij het archief, en een goede start voor de zomer! Zo terugblikkend is het symposium ook zeker een inspiratie voor wat het AV-netwerk nog kan uitwisselen in aankomende evenementen en natuurlijk voor onderwerpen die aan bod moeten komen in het AVA_Net symposium 2026.
Foto’s: Vera Kok
