De Westerborkfilm (1944) is opgenomen in het UNESCO Memory of the World Register. Dat maakte UNESCO op maandag 30 oktober bekend. De film toont unieke beelden van het doorgangskamp Westerbork tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zowel de film, die in beheer is van Beeld & Geluid en permanent is te zien bij Herinneringscentrum Kamp Westerbork, als het script dat in beheer is van het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies, zijn met de vermelding in het register officieel erkend als documentair werelderfgoed. Andere bekende stukken uit het Memory of the World Register zijn de dagboeken van Anne Frank, de oudst bewaarde Koran en de originele filmnegatieven van The Wizard of Oz.
De Westerborkfilm is gefilmd door de Joodse filmmaker en gevangene Rudolf Breslauer, in opdracht van kampcommandant Albert Gemmeker. De aanname is dat Gemmeker een film wilde vertonen aan het nazibewind in Duitsland, over het geciviliseerde, geoliede systeem van doorgangskamp Westerbork. Breslauer kreeg als maker veel vrijheid, waardoor zijn perspectief op het dagelijks leven in het kamp zichtbaar is in de filmbeelden.
“Deze film bevat zeldzame, iconische beelden, met een uiterst problematische status – want gemaakt in opdracht van de nazi’s; juist daardoor raken ze aan de kern van een van de meest gruwelijke episodes van de moderne geschiedenis,” zegt NIOD-directeur Frank van Vree over de film.
Tom De Smet, waarnemend directeur van Beeld & Geluid: “De Westerborkfilm is internationaal van zeer grote waarde en daarom zijn we verheugd met de inschrijving in het Memory of the World Register. De beelden zijn al talloze malen gebruikt in documentaires en films over de Tweede Wereldoorlog. Het geeft een unieke inkijk in het leven in een doorgangskamp.”
“We zijn heel blij met deze internationale erkenning,” aldus directeur Dirk Mulder van Herinneringscentrum Kamp Westerbork . “Het is echt uniek materiaal: het zijn de enige bekende beelden uit duizenden kampen in Europa, die niet geënsceneerd zijn en de enige beelden van de transporten. En juist omdat het bewegend beeld is, maakt het heel veel indruk op mensen.”
Met de vermelding in het register verkennen de betrokken organisaties samen mogelijke restauratie en nieuwe vormen van educatie en publiekspresentatie van de Westerborkfilm.
